สมปักพระนายไวย

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

บทความ

ประภัสสร เสวิกุล

2565-06-13

ในบรรดากวีในยุคต้นของกรุงรัตนโกสินทร์ คุณพุ่มนับเป็นผู้ที่มีชื่อเสียงเป็นที่เลื่องลือ เพราะนอกจากจะเป็นสตรี แล้วยังเป็นธิดาของพระยาราชมนตรี(ภู่) ข้าหลวงเดิมในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ตามประวัติกล่าวว่าคุณพุ่ม เคยถวายตัวรับราชการฝ่ายใน มีตำแหน่งเป็นพนักงานเชิญพระแสง แต่ต่อมาได้กราบบังคมทูลลาออกไปอยู่กับบิดา โดยพักอยู่ในแพหน้าบ้านพระยาราชมนตรีแถวท่าพระ เข้าใจว่าคุณพุ่มน่าจะเป็นหญิงสาวที่มีความสวยงาม ฉลาด และมีความสามารถในทางกวีนิพนธ์ จึงทำให้แพของคุณพุ่มเป็นแหล่งชุมนุมเล่นสักวา โดยมีเจ้านายและขุนนางหนุ่มๆ ไปร่วมวงด้วยเป็นประจำ เช่นพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งดำรงพระยศเป็นสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ และสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เมื่อครั้งเป็นหลวงนายสิทธิ์ แล้วต่อมาได้เลื่อนเป็นพระนายไวย เป็นต้น โดยที่สมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ทรงโปรดเล่นสักวาเป็นอิเหนา และคุณพุ่มเล่นสักวาเป็นบุษบา จึงทำให้คุณพุ่มได้รับฉายาว่า "บุษบาท่าเรือจ้าง" คุณพุ่มเป็นกวีปากกล้า ไม่กลัวใคร เช่นครั้งหนึ่ง ว่ากันว่าสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ทรงพกพระแสงไปเล่นสักวา คุณพุ่มเห็นขัดตาก็เข้ามาแย่งพระแสงไปเก็บไว้ และอีกครั้งหนึ่ง กรมชุนภูวเนตรนรินทร์ฤทธิ์ ซึ่งเป็นกวีเอกคนหนึ่ง แต่งสักวาเย้าคุณพุ่มว่า "สักวาวันนี้พี่สังเกต เหมือนพุ่มพวงดวงเนตรของเชษฐา มิได้เล่นลี้ลับหลายปีมา..." คุณพุ่มก็โต้

ที่มา : มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา.(๒๕๕๗). ศรีสมเด็จ' ๕๗. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จ เจ้าพระยา. น.๓๓-๓๖

application/pdf

อ 378.593 ม246ศ 2557

tha

สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

บรมมหาศรีสุริยวงศ์, สมเด็จเจ้าพระยา, 2351-2425

ช่วง บุนนาค

สักวา

บุคคลสำคัญ