เขตคลองภาษีเจริญ

บทความ

บัณฑิต จุลาสัย

รัชดา โชติพานิช

26-08-2567

ที่มาของนามเขต
นามเขตภาษีเจริญ มีที่มาจากนามคลองภาษีเจริญ คลองโบราณที่มีมาแต่ รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ดังพบในพระราชพงศาวดารรัชกาลที่ 4 ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ ดังนี้
…เมื่อปีเถาะ พ.ศ.2410 โปรดฯให้พระภาษีสมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม) เจ้าภาษีฝิ่น เปนแม่กลองขุดคลอง กว้าง 7 วา ลึก 5 ศอก แต่คลองบางกอกใหญ่ในกรุงเทพฯ ที่ริมวัดปากน้ำออกไปเมืองนครไชยศรี ที่ตำบลดอนไก่ดี
เปนระยะทาง 620 เส้น หักเงินภาษีฝิ่นพระราชทานเปนค่าจ้างขุดคลอง 112,000 บาท พระราชทานนามว่า คลองภาษีเจริญ …แต่ขุดแล้วเสร็จใน พ.ศ.2415 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดคลองนี้เมื่อเดือน 6 ปีมะเมีย …
การขุดคลองภาษีเจริญในครั้งนั้น มีวัตถุประสงค์สำคัญ เพื่อเป็นเส้นทางคมนาคมขนส่งเป็นหลัก สืบเนื่องมาจาก ข้อกำหนดในสนธิสัญญาเบาว์ริ่ง ทำให้การค้าขายส่งออกกับต่างประเทศเพิ่มมากขึ้น ซึ่งหนึ่งในผลผลิตทางการเกษตรของไทย ที่เป็นที่ต้องการในต่างประเทศ คือน้ำตาล โดยมีแหล่งรับซื้อรายใหญ่อยู่ที่ สิงคโปร์ บอมเบย์ และอังกฤษ ด้วยเหตุนี้ ทำให้พื้นที่ทางด้านตะวันตกของพระนคร โดยเฉพาะ ริมแม่น้ำนครชัยศรี กลายเป็นแหล่งปลูกอ้อยและผลิตน้ำตาล ดังมีสถิติ แสดงว่า ในช่วง พ.ศ.2393-2410 มีจำนวนโรงงานน้ำตาล มากถึง 23 แห่ง ในยุคสมัยที่ยังอาศัยการคมนาคมทางน้ำเป็นหลักนั้น เพื่อให้การลำเลียงน้ำตาลจากแหล่งผลิต มายังท่าเรือในกรุงเทพฯ สะดวกรวดเร็วขึ้น จึงมีการขุดคลองต่างๆ เชื่อมกับแม่น้ำเจ้าพระยา อาทิ คลองเจดีย์บูชา คลองภาษีเจริญ และคลองดำเนินสะดวก ฯลฯ

application/pdf

tha

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

เขตภาษีเจริญ

คลองภาษีเจริญ

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระภาษีสมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม)

เจ้าจอมมารดาอ่วม

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถพระบรมราชชนนีพันปีหลวง

หลวงสาทรราชายุกต์ (ยม พิศลยบุตร

คลองประวัติศาสตร์