หลวงนายสิทธิ์ ภูมิคนหัวใหม่ผู้เป็นมหาบุรุษรัตโนดม

บทความ

พลาดิศัย สิทธิธัญกิจ

2565-06-09

วันที่ ๑๙ มกราคม ที่ผ่านมา เป็นวันพิราลัยของบุคคลหนึ่งเดียวที่เป็นมหาบุรุษรัตโนดมของแผ่นดิน คือสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ขุนนางชั้นผู้ใหญ่ ผู้มีบทบาทสำคัญในการปกครองของสยาม ท่านเป็นบุตรชายคนโตของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) กับท่านผู้หญิงจันทร์ ซึ่งเล่าเรียนวิชาอยู่ที่บ้าน จากบุคคลในตระกูล ด้วยบิดามีตำแหน่งพระยา พระคลัง เสนาบดีว่าการต่างประเทศ ที่ปกครอง หัวเมืองชายทะเลฝ่ายตะวันออก จึงได้เรียนรู้งานราชการที่เกี่ยวข้องกับการต่างประเทศและการปกครองจากบิดา เมื่อเติบโตบิดาได้นำเข้าถวายตัวเป็นมหาดเล็กในรัชกาลที่ ๒ มีชื่อเรียกว่า มหาดเล็กช่วง ช่วยบิดาทำงานด้านการคลังและกรมท่า รวมทั้ง ติดต่อกับต่างประเทศ ในรัชกาลที่ ๓ มหาดเล็กช่วง ได้เลื่อนเป็น นายไชยขรรค์ มหาดเล็กหุ้มแพร เป็น หลวงสิทธิ์ นายเวรมหาดเล็ก เรียกกันว่า หลวงนายสิทธิ์ ตามลำดับ หลวงนายสิทธิ์เป็นกลุ่มคนหนุ่มที่เรียกว่า "หัวใหม่" ด้วยสนใจศึกษาวิชาการของชาวตะวันตก เนื่องจากอังกฤษและฝรั่งเศสเริ่มแผ่อิทธิพลเข้าสู่โลกตะวันออกและประชิดเขตแดนสยามมากขึ้น หาก ไม่ปรับตัวให้รู้เท่าทันฝรั่ง สยามอาจถูกยึดครองเป็นอาณานิคมได้ ในช่วงเดียวกันนี้ก็มีผู้เล็งเห็นการณ์ไกลของวิทยาการสมัยใหม่ คือ วชิรญาณภิกขุ (เจ้าฟ้า มงกุฎ) สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศ รังสรรค์ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท และหลวงนายสิทธิ์ ซึ่งสนใจศึกษาวิชาการต่อเรือกำปั่นเป็นพิเศษ และได้ศึกษาภาษาอังกฤษ

application/pdf

tha

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

บุคคลสำคัญ

สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค)

หลวงสิทธิ์ นายเวรมหาดเล็ก