จิตรกรรมสะท้อนภาพลักษณ์หลักคำสอนทางพุทธศาสนา (บัวสี่เหล่า): กรณีศึกษากลวิธีการสร้างผลงานของสมภพ บุตราชในช่วงปี พ.ศ. 2548 - 2556

Painting Image of Buddhist Principle (Four Forms of Lotus) : A Case Study of Painting Techniquest by Sompop Butraj During 2548-2556 B.E

เดี่ยว สอนมี

จิตรกรรม

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาวิเคราะห์ภาพจิตรกรรมของสมภพ บุตราชในระหว่างปี พ.ศ. 2548-2556 ในประเด็น แนวคิดการสร้างภาพเหนือจริงในความฝัน การจัดองค์ประกอบ และกลวิธี และ 2) สร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมสะท้อนภาพลักษณ์หลักคำสอนทางพุทธศาสนา (บัวสี่เหล่า) ด้วยเทคนิคสีน้ำมันบนผ้าใบ กลุ่มตัวอย่าง คือ ผลงานจิตรกรรมของสมภพ บุตราชเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสังเกตแบบมีโครงสร้าง ผลงานสร้างสรรค์ของผู้วิจัย แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง แบบประเมินคุณภาพผลงานสร้างสรรค์ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การวิเคราะห์เชิงเนื้อหาร่วมกับร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ แบบประเมินมาตรวัดของลิเคิอร์ท ผลการวิจัยพบว่า 1. การศึกษาวิเคราะห์จิตรกรรมของสมภพ บุตราช แนวคิดในการสร้างภาพเหนือจริงในความฝันทำให้ภาพลอยอยู่ในพื้นที่สว่าง ลอยอยู่ในพื้นที่มืด กลืนหายไปกับพื้นหลังและพร่ามัวทั้งภาพการจัดองค์ประกอบความสมดุลจัดแบบซ้าย-ขวาเท่ากันแต่ไม่เหมือนกันและการจัดองค์ประกอบ จุดเด่นและการเน้น เน้นด้วยขนาด กลวิธีที่ใช้ คือ การระบายสีเรียบกลมกลืน การระบายสีแสดงลีลารอยพู่กันการระบายสีโดยลงสีพื้นไว้ก่อนการระบายสีผสมแสดงน้ำหนักเทคนิคการกดร่องรอยการกดร่องรอยเพื่อเผยสีชั้นในเทคนิคการซับสี การระบายสีอ่อนผสมน้ำมันสนบนสีเข้มเพื่อสร้างบรรยากาศการระบายฉาบสีด้วยสีเหลว และโปร่งแสงและเทคนิคการใช้สีหนาทับซ้อนกัน 2. การสร้างสรรค์ผลงานผู้วิจัยใช้แนวคิดในการสร้างภาพเหนือจริงในความฝันทำให้ภาพลอยอยู่ในพื้นที่สว่าง ลอยอยู่ในพื้นที่มืด กลืนหายไปกับพื้นหลัง พร่ามัวทั้งภาพ การจัดองค์ประกอบความสมดุลจัดแบบซ้าย-ขวา เท่ากันแต่ไม่เหมือนกันและการจัดองค์ประกอบจุดเด่นและการเน้น เน้นด้วยขนาด กลวิธีที่ใช้ คือ การระบายสีเรียบกลมกลืนการระบายสีแสดงลีลารอยพู่กันการระบายสี โดยลงสีพื้นไว้ก่อนการระบายสีผสมแสดงน้ำหนักเทคนิคการกดร่องรอยการกดร่องรอยเพื่อเผยสีชั้นในเทคนิคการซับสี การระบายสีอ่อนผสมน้ำมันสนบนสีเข้มเพื่อสร้างบรรยากาศการระบายฉาบสีด้วยสีเหลวและโปร่งแสงและเทคนิคการใช้สีหนาทับซ้อนกัน

คำสำคัญ : จิตรกรรมสะท้อนภาพลักษณ์ ,พระพุทธศาสนาและความเชื่อ, สมภพ บุตราช

The purposes of this research were: 1) to study the paintings of Sompob Butrach during 2005-2013 AD. in terms of imaginative surrealistic paintings concept, composition and painting methods and 2) to create the paintings which reflected Buddhist teaching (The four groups of lotus) with oil paint on canvas. The sample included the paintings of Sompob Butrach. The research instruments involved structured observation checklist, the researcher’s paintings, structured interview and paintings’ quality assessment form. Data were statistically analyzed in percentage, MEAN with content analysis. The findings revealed as follows. 1. To study in the paintings of Sompob Butrach, imaginative surrealistic paintings concepts in forms of appearance in the light and dark, background harmony, and whole blurring were detected. Symmetry was employed for balance composition while emphasis though the size was employed for focus pointing. The painting methods referred to flat painting, brush painting, primer painting, painting with secondary colours to represent values, texture surface painting to reveal the inner colours, colour absorption painting, painting with light colours in combination with turpentine on the dark colours to build up the atmosphere, glazing with transparent and liquid colours, and painting with colour overlapping. 2. The paintings created by the researcher in the present study used the concepts in forms of appearance in the light and dark, background harmony, and whole blurring were detected. Symmetry was employed for balance composition while emphasis though the size was employed for focus pointing. The painting methods referred to flat painting, brush painting, primer painting, painting with secondary colours to represent values, texture surface painting to reveal the inner colours, colour absorption painting, painting with light colours in combination with turpentine on the dark colours to build up the atmosphere, glazing with transparent and liquid colours, and painting with colour overlapping.

Keyword (s): Paintings to Reflect Image, Buddhist and Belief, Sompob Butrach

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

สมชาย พรหมสุวรรณ

พีระพงษ์ กุลพิศาล

ประไพ วีระอมรกุล

2559

2021-08-09 06:57:07

2021-08-09 06:57:07

thesis

application/pdf

วน 750 ด929จ 2559

tha

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

ปริญญาโท

ศิลปกรรม

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

2559