วัดที่สร้างแปลกตากว่าวัดพุทธทั่วไป! ประดับตราสุริยมณฑลพระอาทิตย์ชักรถ 5 วัด!!

บทความ

โรม บุนนาค

2566-07-24

ในจังหวัดราชบุรี นอกจากจะมีวัดเก่าแก่อายุราวพันปีที่สร้างมาแต่สมัยทวารวดีที่ขอมยังเรืองอำนาจ อย่างที่เคยเล่าไปแล้ว ยังมีวัดที่น่าสนใจอีกวัดหนึ่งสร้างสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ในรัชกาลที่ 5 มีศิลปกรรม สวยงามและแปลกตากว่าวัดอื่นๆ มีศิลปะไทยผสมศิลปะตะวันตก ซึ่งเป็นที่นิยมกันในสมัยนั้น และมี "ตราสุริยมณฑล" พระอาทิตย์ชักรถ ประดับเหมือนกับอีก 4 วัดที่สร้างโดยบุคคลสำคัญคนเดียวกัน ตราสุริยมณฑล เป็นตราที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 พระราชทานแก่ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) และในสมัยรัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานตราสุริยมณฑลแก่ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) บุตรชายคนโตของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ เป็นเครื่องหมายบังคับบัญชาสิทธิ์ขาดราชการแผ่นดิน และเป็นสามัญชนคนเดียวในประวัติศาสตร์ที่ได้รับพระราชทานพระราชอำนาจถึงขั้นสั่งประหารชีวิตคนได้ ในการปฏิบัติราชการ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ได้ยึดตราสุริยมณฑล เป็นตราประจำตัว และได้นำไปดัดแปลงเป็นรูปพระอาทิตย์แบบฝรั่ง สำหรับใช้เป็นการส่วนตัว เช่น สร้างสิ่งของเครื่องใช้หรือถาวรวัตถุต่างๆ จะประทับตราสุริยมณฑลแบบฝรั่งนี้กำกับไว้เสมอ ซึ่งพบได้ตามที่ต่างๆ เช่นวัดหลายวัดในจังหวัดราชบุรีที่ท่านสร้าง รวมทั้งบาตรพระ ถาดทองเหลือง ขันสาคร กาน้ำ ฯลฯ ที่ท่านถวายพระ ก็มีตราสุริยมณฑลติดอยู่ทุกชิ้นเป็นสัญลักษณ์ เหตุที่วัดส่วนใหญ่มีตราสุริยมณฑลประดับไปอยู่ที่จังหวัดราชบุรี ก็เพราะในสมัยรัชกาลที่ 4 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ โปรดเกล้าฯ ให้ท่านเมื่อครั้งยังเป็นเจ้าพระยาศรีวรวงศ์ เป็นแม่กองควบคุมการขุดคลองดำเนินสะดวก เชื่อมการคมนาคมระหว่างกรุงเทพฯ กับเมืองราชบุรี ทั้งในสมัยรัชกาลที่ 5 ยังโปรดเกล้าฯ ให้ท่านสร้างพระราชวังขึ้นบนเขาสัตตนารถ กลางเมืองราชบุรี ทำให้ท่านประทับใจในบรรยากาศของเมืองนี้ จึงยึดเป็นที่พักอาศัยเมื่อพ้นจากราชการ และได้สร้างความเจริญให้เมืองนี้ไว้มาก วัดหนึ่งในบรรดาวัดที่ท่านได้สร้างขึ้น ก็คือ วัดศรีสุริยวงศาราม ซึ่งเรียกกันว่า "วัดศรีสุริยวงศ์"

ที่มา : โรม บุนนาค. (2562,9-15 พฤศจิกายน). เรื่องเก่าเล่าสนุก : วัดที่สร้างแปลกตากว่าวัดพุทธทั่วไป! ประดับตราสุริยมณฑลพระอาทิตย์ชักรถ 5 วัด!!. ผู้จัดการสุดสัปดาห์ 360 องศา, 32-33.

application/pdf

tha

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

ตราสุริยมณฑล

วัดศรีสุริยวงศารามวรวิหาร

จังหวัดราชบุรี

บุคคลสำคัญ